مهرالمتعه چیست؟ و چگونه محاسبه می شود؟

مهرالمتعه

در نکاحی که دائم بوده و مهریه ذکر نشده یا شرط عدم مهر شده باشد، زوج مهری را که به زوجه مطلقه خود با وجود عدم نزدیکی پرداخت میکند اصطلاحاً مهر المتعه گفته می شود. در این مورد مواد ۱۰۹۳و ۱۰۹۴ قانون مدنی اشعار می دارد : هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهر المتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و برای تعیین مهر المتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه میشود.

در عقد مهر ذکر شود =» مهرالمسمی

در عقد مهر ذکر نشود + نزدیکی و طلاق =» مهرالمثل -» وضعیت زن ملاک است

در عقد مهر ذکر نشود + عدم نزدیکی و طلاق =» مهرالمتعه -» وضعیت مرد ملاک است

امکان مطالبه مهریه از غیر زوج

صورت‌جلسه نشست قضائی
کد نشست ۱۳۹۹-۷۵۷۰
برگزار شده توسط استان مرکزی/ شهر اراک
تاریخ برگزاری ۱۳۹۷/۱۲/۱۳

در عقدنامه زوجه مهریه ۶۵۰ عدد سکه قید گردیده ولی در عقدنامه توضیح داده شده است ۵۵۰ عدد سکه مهریه بر عهده زوج و ۱۰۰سکه مهریه ایشان عهده پدر زوج می باشد زوج و پدر ایشان ذیل عقدنامه را امضاء نموده اند اکنون آیا امکان مطالبه ۱۰۰سکه به عنوان مهریه زوجه مقدور می باشد یا خیر؟ عقد واقع شده بین زوج و زوجه چه عقدی می باشد؟ تصمیم دادگاه خانواده که دادخواست به آنجا داده شده است نسبت به پدر زوج چیست؟

نظر هیئت عالی

در فرض سوال یک صد قطعه سکه مورد تعهد پدر زوج را نمی توان از خود زوج مطالبه کرد و رسیدگی به آن نیز در صلاحیت محاکم عمومی (حقوقی) است

نظر اکثریت

در فرض سوال با عنایت به اینکه با تعیین ۶۵۰ سکه به عنوان مهریه ذمه زوج مشغول به ۶۵۰ سکه گردیده است و میزان ۱۰۰سکه آن از ذمه زوج ساقط و بر ذمه پدر ایشان مستقر شده است به نظر می رسد عقد واقع شده بین زوجه و پدر زوج عقد ضمان (نقل ذمه) می باشد و بر همین اساس است که چون در ضمان به معنای مذکور ذمه ی زوج به نسبت به ۱۰۰سکه از مهریه بری شده است اما اگر پدر زوج در ضمان ماَذون از جانب زوج در ضمان باشد بعد از پرداخت حق رجوع به زوج برای آنچه در حق زوجه پرداخت نموده است دارد و الا حق رجوع به وی را ندارد، اما در هر حال آنچه اکنون بر ذمه پدر زوج است مهریه به ماهو مهریه نیست بلکه دینی است که بر مبنای عقد ضمان بر عهده ی ایشان قرار گرفته است لذا اگر در محاکم خانواده مطالبه این ۱۰۰سکه از پدر زوج به عنوان مهریه شده باشد اگر محاکم حقوقی از خانواده منفک شده باشد و به هر شعبه موارد صلاحیت قانونی آنها ارجاع گردد،چون ماهیت مافی الذمه پدر زوج، اگرچه مبنای اشتغال ذمه زوج مهر است، مهریه نیست لذا محاکم خانواده می توانند نسبت به دعوای مطرح شده به کیفیت فوق قرار عدم استماع صادر نمایند، اما اگر صلاحیت محاکم حقوقی و خانواده منفک نشده باشد اگر جهت و مبنای مطالبه درست باشد محاکم خانواده از باب اشتغال ذمه پدر زوج امکان اظهارنظر ماهوی دارند. مقررات ماده ۶۹۸ قانون مدنی و نظریه مشورتی شماره۷/۹۲۱۱۶۹مورخ ۱۳۹۲/۰۶/۱۸هم موَید این دیدگاه است.

نظر اقلیت

ماهیت مافی الذمه پدر زوج عنوان مهریه دارد، چرا که در قانون جزء در مورد مهر المتعه که پیش بینی شده است وضعیت زوج در نظر گرفته شود برای پرداخت، تصریحی وجود ندارد که مهریه باید حتما مستقر در ذمه زوج باشد و بحث عقود از عقد نکاح مجزا است عقد نکاح معوض نیست بر خلاف دیدگاه فقهی و اگر مهریه دانسته شود آثار مهریه مثل عدم امکان جلب برای بیشتر از ۱۱۰سکه از مجموع متعهدین (زوج و پدر زوج) اعمال می گردد.لذا دادگاه خانواده می تواند ماهیتا اظهار نظر نماید.